Histori (nga Greq. ἱστορία, istoria - shënim, tregim, rrëfim) është shkencë shoqërore e cila merret me studimin e të kaluarës së njerëzimit, të tashmen, dhe përmes këtyre të dyjave studion të ardhmen. Kjo shkencë njihet si mësuesja e njerëzimit.Si themelues apo dhe si babai i historisë llogaritet filozofi dhe historiani i periudhës antike greke Herodoti.
Historia rrënjët e saja i ka që nga koha e shfaqjes së njëriut pra që në kohët e lashta. Poashtu duhet treguar që historia lidhet edhe me vjekjen e jezu krishtit kjo bën ndarjen e dy epokave para linjes krishtit(para erës sonë) dhe pas lindjes së Krishtit(pas erës sonë).Historia d.m.th.Bën shpjegime të shumta të ngajreve që kanë ndodhur në kohët e vjetra e kaluara pra të cilat janë ndërtuese e të tashmes.Historia cekë shumë gjëra që lidhen në veçanti me ndonjë vend tregon kulturën,zhvillimin ekonomik etj. Në veçanti Historia tregon edhe luftrat që zhvillohen në atë vend të caktuar.Historia (nga ἱστορία greke - historia, do të thotë "hetim, njohuritë e përfituara nga hetimi" është studimi i fundit të njeriut. Dijetarët që shkruajnë për historinë quhen historianë. Kjo është një fushë e hulumtimit që përdor një tregim për të shqyrtuar dhe analizuar sekuencën e ngjarjeve, dhe ajo shpesh përpjekje për të hetuar objektivisht modelet e shkakut dhe efektit që përcaktojnë ngjarjet.debat Historianët historinë dhe natyrën e saj dobia. Kjo përfshin diskutimin e studimit të disiplinës si një fund në vetvete dhe si një mënyrë për të siguruar "perspektivë" në problemet e pranishme.histori të përbashkët për një kulturë të veçantë, por nuk mbështetet nga burime të jashtme (të tilla si legjendat që rrethojnë King Arthur) zakonisht janë të klasifikuara si të trashëgimisë kulturore në vend se "hetimi ndershëm" nevojiten disiplinës së historisë.Ngjarjet e fundit para për të regjistruar me shkrim janë konsideruar parahistorinë.
Ese historia na ndjek pas
Në atë periudhë punishtja Ghirlandaio ishte aktive në ciklin e afreskëve të Cappella Tornabuoni në Santa Maria Novella, ku Michelangelo-ja mundi me siguri të mësonte një teknikë piktorike të përparuar[10]. Mosha e re e djaloshit (që në mbarim të afreskëve ishte pesëmbëdhjetë vjeç) e lidhte me punën e çirakut (dmth. pregatitja e ngjyrave, plotësimi i pjesëve të vogla e të parëndësishme dekorative), por është gjithashtu e ditur se ai ishte më i miri midis nxënësve të tjerë dhe nuk përjashtohet që ti jenë besuar disa detyra me më shumë rëndësi: Vasari paraqet se si Domenico-ja e kishte kapur befasisht djaloshin duke "vizatuar drejtpërdrejt urën me disa disqe, me të gjitha zotësitë e artit, dhe disa nga ata të rinjtë që punonin", sa e bëri mjeshtrin të pohonte se ai di më shumë se unë". Disa historian kanë hamendësuar një ndërhyrje të drejtpërdrejtë të tij në disa nudo të Pagëzimit të Krishtit dhe të Prezantimit në Tempull apo në San Giovannino-n skulptorik, por në të vërtetë mungesa e mjeteve të krahasimit dhe burimeve ka pamundësuar një konfirmim përfundimtar[11].
Në qendër të afreskut ndodhet Krishti me Virgjëreshën pranë, që vështron të zgjedhurit; këta të fundit formojnë një elips që ndjek lëvizjet e Krishtit në një vorbull shenjtorësh, patriarkësh dhe profetësh. Në ndryshim nga paraqitjet tradicionale, gjithëçka është në kaos dhe në lëvizje dhe as shenjtët nuk janë kursyer nga klima e shqetësuar, në pritje, nëse jo frikë dhe tmerr që përfshin shprehjet e pjesëmarrësve.
Për sa i përket bazilikës vatikanase, historia e projektit mikelanxholesk mund të rindërtohet nga një sërë dokumentesh kantieri, letra, vizatime, afreskë dhe dëshmi të bashkëkohësve, por informacionet e ndryshme janë në kundërshti mes tyre. Në fakt, Michelangelo-ja nuk modifikoi asnjë projekt përfundimtar për bazilikën, duke preferuar të përparoi me pjesë[66]. Sidoqoftë, menjëherë pas vdekjes së artistit toskan u publikuan gravura të ndryshme në përpjekje për të rikthyer vizionin e përgjithshëm të vizatimit origjinal; gravurat e Étienne Dupérac u imponuan menjëherë si më të përhapurat dhe të pranuarat[67].
Vdekja e mjeshtrit u ndje veçanërisht në Firenze, meqenëse qyteti nuk kishte arritur ta nderonte artistin e tij më të madh para vdekjes, megjithë tentativat e Cosimo-s. Rikthimi i eshtrave të tij dhe homazhi në varrimin solemn u bë kështu një prioritet absolut i qytetit[72]. Pak ditë pas vdekjes, nipi i tij Lionardo Buonarroti, mbërriti në Romë me detyrën e qartë të marrjes së trupit dhe për të organizuar trasportin, një sipërmarrje ndoshta e zmadhuar nga përmbledhja e Vasarit në botimin e dytë të Jetëve: sipas historianit aretinas romanët e kundërshtuan kërkesën e tij, duke dëshiruar varrimin e artistit në bazilikën e Shën Pjetrit, prandaj Lionardo-ja do të kishte rrëmbyer trupin natën dhe në fshehtësi para se të rimerrte rrugën për në Firenze[73].
Në mars të vitit 1550, Michelangelo-ja gati shtatëdhjetë e pesë vjeçar, pa të publikuar një biografi të tijën në botimin e Jetëve të më të shkëlqyerve piktorë, skulptorë dhe arkitektë të shkruar nga artisti dhe historiani aretinas, Giorgio Vasari dhe të botuar nga fiorentinasi, Luigi Torrentino. Të dy ishin njohur shkurtimisht në Romë në 1543, por nuk ishte vendosur një marrdhënie mjaftueshëm e konsoliduar për ti lejuar aretinasit ta intervistonte Michelangelo-n. Bëhej fjalë për biografinë e parë të një artisti të hartuar kur ky ishte akoma në jetë, duke e treguar si pikën e mbërritjes së përparimit të artit italian, që shkonte nga Cimabue, i pari i aftë për tu shkëputur nga tradita "greke", deri te ai, krijuesi i paarritshëm në gjendje të krahasohej me mjeshtrit antik[69].
Në vitin 231 pes. ushtritë e Teutës sulmuan rajonet e Elisit dhe Mesenisë në Peloponez. Rrugës për në shtëpi, ata pushtuan qytetin e Foinikesë, në atë kohë vendi më i begatë i Epirit dhe një qendër për tregtinë në rritje me Gadishullin Italian. Qyteti u çlirua shpejt dhe u nënshkrua një armëpushim kundrejt pagesës së tarifës dhe lirimit të të burgosurve. [10] Marrja e një qendre urbane, në krahasim me plaçkitjet në fshat, përfaqësonte një përshkallëzim të kërcënimit të paraqitur nga ilirët për grekët dhe romakët. Gjatë pushtimit të Foinikesë, disa piratë ilirë plaçkitën anijet tregtare italiane në një numër kaq të madh, sa senati romak, pasi shpërfilli ankesat e mëparshme, u detyrua të dërgonte dy ambasadorë në qytetin e Scodras për të kërkuar dëmshpërblime dhe për t'i dhënë fund të gjitha ekspeditat të piratëve. Tregimi i gjallë i ngjarjes, i dhënë nga historiani grek Polibi dhe haptazi armiqësor ndaj Teutës, ndoshta ishte i ndikuar nga një traditë më e hershme romake që fillimisht synonte të justifikonte pushtimin e Ilirisë.[11][12]
Sulmi romak duket se e kapi në befasi Teutën, pasi ajo kishte urdhëruar një ekspeditë të madhe detare që përfshinte shumicën e anijeve të saj kundër Korkyrës në dimrin e vitit 229. Kur 200 anijet romake u shfaqën në Korkyra, guvernatori i Teutës, Demetër Fari e tradhtoi atë dhe ia dorëzoi qytetin romakëve, përpara se të kthehej në këshilltarin e tyre për kohën e mbetur të luftës.[20] Në fund të konfliktit në vitin 228 p.e.s., romakët i dhanë atij postin e guvernatorit të ishullit Faros (Hvarit) dhe të brigjeve ngjitur.[21] Ndërkohë, pjesa e mbetur e ushtrisë romake zbarkoi më në veri në afërsi të Apollonisë.[22] Ushtria e kombinuar dhe marina detare vazhduan drejt veriut së bashku. Pasi nënshtruan qytetet njërin pas tjetrit, ata përfundimisht rrethuan kryeqytetin, Scodra.[23] Vetë Teuta ishte tërhequr me pak ndjekës në qytetin e fortifikuar dhe strategjikisht të mbrojtur të Rhizonit, baza kryesore e flotës ilire.[24][25]
2ff7e9595c
Comments